Životinjska eukariotska stanica
- usporediti građu prokariotske i životinjske eukariotske stanice
- povezati dijelove životinjskih eukariotskih stanica s njihovim ulogama.
Uvod
Prisjetite se koja je osnovna razlika u građi prokariotske i eukariotske stanice. Ovdje je naglasak na eukariotskoj stanici u životinja. Zašto posebno izdvajamo životinjsku stanicu? Koje su razlike između životinjske i biljne stanice?
Dijelovi životinjske eukariotske stanice
Eukarioti su uglavnom višestanični organizmi.
Građa eukariota složenija je od građe prokariota.
Njihove se stanice po svojoj građi razlikuju od prokariotskih i sadrže organele.
Organeli su svi dijelovi stanice koji su vlastitom membranom odvojeni od ostatka citoplazme stanice.
Dijelovi životinjske eukariotske stanice
Njihove se stanice po svojoj građi razlikuju od prokariotskih i sadrže organele.
Organeli su svi dijelovi stanice koji su vlastitom membranom odvojeni od ostatka citoplazme stanice.
Usporedba prokariotske i eukariotske stanice
Osnovne razlike između prokariotske i eukariotske stanice je:
- eukariotska stanica sadrži pravu jezgru i
- razlika u građi DNA stanica.
Jezgra je zaseban prostor u stanici koji sadrži DNA.
Eukariotske stanice imaju jezgru koja ima svoju vlastitu ovojnicu.
Tako je njen sadržaj odvojen od ostatka stanice.
Prokariotske stanice imaju nukleoid koji nema vlastitu ovojnicu.
Nukleoid nije odvojen od ostatka citoplazme stanice.
Prokariotske i eukariotske stanice imaju različitu građu DNA.
DNA eukariota je linearnog oblika.
DNA prokariota je kružnog oblika.
- Popunite Vennov dijagram koji prikazuje dijelove stanice zajedničke prokariotskoj i eukariotskoj životinjskoj stanici, kao i one koji nisu zajednički tim stanicama.
- Na odgovarajuća mjesta upišete pojmove: kapsula, citoplazma, plazmid, ribosom, jezgra, stanična stijenka, mitohondrij, nukleoid, stanična membrana, Golgijev aparat, lizosom.
Usporedba prokariotske i eukariotske stanice
Osnovna razlika između prokariotske i eukariotske stanice je ta što eukariotska stanica sadrži pravu jezgru. Što znači „prava“ jezgra? Jezgra predstavlja zaseban prostor u stanici koji sadrži DNA, kao i nukleoid kod prokariota, ali jezgra ima svoju vlastitu ovojnicu kojom je njen sadržaj odvojen od ostatka stanice. Zbog toga se smatra „pravom“ jezgrom, za razliku od nukleoida koji nije odvojen od ostatka citoplazme stanice. I DNA eukariotskih stanica razlikuje se od prokariotske – DNA eukariota je linearnog oblika, za razliku od kružne DNA molekule u prokariota.
Jezgra je jedan od organela eukariotske stanice. Zašto se jezgra svrstava u organele? Osim jezgre, eukariotske stanice sadrže i druge organele s kojima se niste susreli u prokariotskoj stanici.
Uloge dijelova eukariotske stanice
Prokarioti su uvijek jednostanični organizmi.
Eukarioti mogu biti jednostanični ili višestanični.
U prokariota i jednostaničnih eukariota, jedna stanica vrši sve funkcije u organizmu.
U višestaničnih eukariota postoji više različitih tipova stanica koje vrše različite funkcije.
Stanice s istom funkcijom čine tkiva, a tkiva čine organe.
Svaki organel ima određenu funkciju u eukariotskoj stanici.
- U galeriji fotografija pogledajte koje funkcije obavljaju neki od staničnih organela u određenim organima.
Uloge dijelova životinjske eukariotske stanice
Prokarioti su uvijek jednostanični organizmi, dok eukarioti mogu biti jednostanični ili višestanični. U prokariota i jednostaničnih eukariota, jedna stanica vrši sve uloge u organizmu, a u višestaničnih eukariota postoji više različitih tipova stanica koje vrše različite uloge. Stanice s istom ulogom čine tkiva, a tkiva čine organe. Slično kao organi u organizmu, svaki organel ima određenu ulogu u eukariotskoj stanici. Tako će, ovisno o ulozi nekog organa, njegove stanice imati veći broj organela koji su mu potrebni za provođenje te uloge. Primjerice, mitohondriji stvaraju energiju iz hranjivih tvari procesom staničnog disanja, pa će se u mišićnim stanicama stvarati veći broj mitohondrija nego u stanicama drugih tkiva, jer je njima potrebno više energije za rad.
U galeriji fotografija pogledajte koje uloge obavljaju neki od staničnih organela u određenim organima.
Uloge staničnih organela
Povezanost uloga različitih dijelova eukariotske životinjske stanice
U stanicama se događaju brojni složeni procesi u kojima sudjeluje velik broj staničnih dijelova.
Njihove se funkcije međusobno nadopunjuju i omogućuju stanici da proizvede mnoge molekule i tvari potrebne za preživljavanje i pravilnu funkciju čitavog organizma.
- Pogledajte film koji prikazuje što se događa s proteinima u stanici.
Povezanost uloga različitih dijelova eukariotske životinjske stanice
Iako svaki dio stanice ima određenu ulogu, u stanicama se događaju brojni složeni procesi u kojima sudjeluje velik broj staničnih dijelova. Njihove se uloge međusobno nadopunjuju i omogućuju stanici da proizvede mnoge molekule i tvari potrebne za preživljavanje i pravilno funkcioniranje čitavog organizma.
Pogledajte film koji prikazuje što se događa s proteinima nakon njihova nastanka pa sve do izlaska iz stanice.
Za kraj…
Prisjetite se Vennovog dijagrama kojim ste odvojili zajedničke od specifičnih dijelova prokariotske i eukariotske stanice. Ispišite koji od staničnih dijelova navedenih u dijagramu pripadaju organelima i obrazložite zašto.
Klikom odaberite jedan točan odgovor.
Odaberite točan odgovor.
Koji je od navedenih dijelova stanice karakterističan samo za prokariotsku stanicu?
Klikom odaberite jedan točan odgovor.
Odaberite točan odgovor.
Kroz koje će dijelove stanice proći bjelančevina, redoslijedom od mjesta nastanka do izlučivanja iz stanice?
Unesite odgovore na pripadajuća mjesta.
Klikom odaberite jedan točan odgovor.
Odaberite točan odgovor.
Koji od staničnih dijelova nije prisutan u životinjskoj eukariotskoj stanici?
Klikom odaberite jedan ili više točnih odgovora.
Odaberite sve točne odgovore.
Koje dvije od navedenih tvrdnji su točne?
Želite li pokušati ponovo?